Attila İlhan, 15 Haziran 1925 tarihinde İzmir’in Menemen İlçesi’nde doğdu. Asıl ismi Attilâ Hamdi İlhan’dır. Eğitime İzmir’de başlayarak babasının işleri nedeniyle farklı şehirlerde öğrenim gördü.
İzmir Atatürk Lisesi öğrenciliğine yeni başlamışken, bir kız arkadaşına yazdığı mektupta Nazım Hikmet şiiri yer aldığı için 1941 yılında tutuklandı. Henüz 16 yaşındaydı ve ayrıca okuldan da uzaklaştırıldı. 3 hafta gözetim, 2 ay hapis ve eğitimden men cezası aldı. 1944 yılında Danıştay kararı bozunca İstanbul Işık Lisesi’ne girdi. Lise son sınıfında, habersiz biçimde amcasının gönderdiği Cebbaroğlu Mehemmed şiiri CHP Şiir Armağanı’nda ikinci oldu. 1946’da mezun olarak İstanbul Hukuk Fakultesi’ne girdi. Yığın ve Gün dergilerinde ilk şiirleri yayımlandı. 1948’de Duvar şiir kitabını kendi olanaklarıyla yayımladı.
Attila İlhan, 1948’te Nazım Hikmet’i kurtarmak için Paris’e gitti. Bu dönem Fransa hakkında ona gözlem imkanı sağladı. Bu dönemde birçok baskıya maruz kaldı, kimi eserlerine bu günlerden kalma temaları işledi.
1951’de Gerçek gazetesindeki bir yazısı nedeniyle hakkında soruşturma açıldı. Böylece Paris’e yeniden gitti. Bu dönem Fransızca ve Marksizmi öğrendiği dönem oldu. Geri dönünce yükseköğrenimine devam etti. Fakat son sınıfta gazeteci olarak eğitimini noktaladı.
1953’te Vatan gazetesinde sinema eleştirileri yazdı. Ali Kaptanoğlu adıyla yaklaşık 15 senaryo yazdı.
Attila İlhan, 1960’da Paris’e tekrar döndükten sonra babasını kaybetmesi ile İzmir’e döndü. Burada geçirdiği dönemde Demokrat İzmir Gazetesi için başyazar ve genel yayın yönetmeni oldu. 1968’de 15 yıl boyunca sürecek bir evlilik yaptı.
1973’te Bilgi Yayınevi danışmanlığına başladığı için Ankara’ya taşındı. 1981’de Ankara’dan ayrılan yazar tekrar İstanbul’a geldi. İstanbul dönemlerinde 1982-87 arası Milliyet, Gelişim Yayınları, Güneş Gazetesi, 1993-96 Meydan ve 1996-2005 yılları arasında Cumhuriyet gazetelerinde köşeyazarlığı yaptı.
Attila İlhan, ilk romanı yayımlanana kadar ise 10 roman yazdı. Romanlarında genellikle şehirli insana yer verdi ve sosyolojik bir inceleme olarak yazdı. Batılılaşma sorununu da bu aracılıkla karakterler üzerinden işliyordu. Eserlerinde karakterleri önyargı oluşturmayacak biçimde işledi. Fransız kültüründen etkilenmesi ise kimi zaman roman diline yansıdı. Eserlerinde uoğunlukla tarihsel karakterleri işleyerek dönem olaylarını inceledi. Türk aydınına yönelik de bir bakış açısı kazandırmıştır.
1985 yılında geçirdiği kalp krizinin ardından 2004’te tekrarlayan kalp rahatsızlıkları nedeniyle 11 Ekim 2005’te geçirdiği kalp krizi ile 80 yaşında hayata gözlerini yummuştur.
Adına 2007 yılında kurulan Attilâ İlhan Bilim Sanat Kültür Vakfı çalışmalarına devam etmektedir.
Attila İlhan Eserleri
Şiir
- Duvar (1948)
- Sisler Bulvarı (1954)
- Yağmur Kaçağı (1955)
- Ben Sana Mecburum (1960)
- Bela Çiçeği (1962)
- Yasak Sevişmek (1968)
- Tutkunun Günlüğü (1973)
- Böyle Bir Sevmek (1977)
- Elde Var Hüzün (1982)
- Korkunun Krallığı (1987)
- Ayrılık Sevdaya Dahil (1993)
Roman
- Sokaktaki Adam (1953)
- Zenciler Birbirine Benzemez (1957)
- Kurtlar Sofrası (1963)
- Aynanın İçindekiler serisi
- Bıçağın Ucu (1973)
- Yaraya Tuz Basmak (1978)
- Dersaadet’te Sabah Ezanları (1981)
- O Karanlıkta Biz (1988)
- Allah’ın Süngüleri: Reis Paşa (2002)
- Gazi Paşa (2006)
- Fena Halde Leman (1980)
- Haco Hanım Vay (1984)
- O Sarışın Kurt (2007)
Gezi-Deneme-Eleştiri
- Abbas Yolcu (1957)
- Gerçekçilik Savaşı (1980)
- Batı’nın Deli Gömleği (1982)
- İkinci Yeni Savaşı (1983)
- Sağım Solum Sobe (1985)
- Yanlış Kadınlar Yanlış Erkekler (1985)
- Ulusal Kültür Savaşı (1986)
- Sosyalizm Asıl Şimdi (2006)
- Hangi Sol (1971)
- Hangi Batı (1972)
- Hangi Seks (1976)
- Hangi Sağ (1980)
- Hangi Atatürk (1981)
- Hangi Edebiyat (1991)
- Hangi Laiklik (1995)
- Hangi Küreselleşme (1997)
Cumhuriyet Söyleşileri
- Bir Sap Kırmızı Karanfil (1998)
- Ufkun Arkasını Görebilmek (1999)
- Sultan Galiyef – Avrasya`da Dolaşan Hayalet (2000)
- Dönek Bereketi (2002)
- Yıldız, Hilâl ve kalpak
Televizyon Dizileri
- Teleflaş / Kanal 6 (1991)
- Sekiz Sütuna Manşet (1982)
- Kartallar Yüksek Uçar (1983)
- Yarın Artık Bugündür (1986)
- Yıldızlar Gece Büyür (1992)
Müzik albümleri
- An Gelir / Kendi Sesinden Şiirleri (2006)
Ödülleri
- 1946 CHP Şiir Yarışması Birinciliği
- 1974 Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü Tutuklunun Günlüğü ile
- 1975 Yunus Nadi Roman Armağanı Sırtlan Payı ile
- 2003 Sertel Demokrasi Ödülü
Daha fazla biyografi için tıklayınız.
