Tam adı Mehmet Ruhi Su. Yıl 1912’dir Van’da dünyaya gelmiştir. Babası memur olduğu için çocukluğunun büyük bir kısmı burada geçmiştir. Genç yaşında anne ve babasını kaybetmiştir. Evlat edinen yoksul bir aileden sonra kimsesizler yurduna geçmiştir. Bir döneminde İstanbul’da askeri eğitim görmüştür. Fakat müziğe olan ilgisiyle tercihlerini değiştirmiştir.
Adana Öğretmen Okulunda eğitimine devam eden Ruhi Su buradan Ankara Müzik Öğretmen Okulu’na geçmiştir. 1942 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı Şan bölümü mezunu olur ve ardından öğretmenlik hayatı başlamıştır. İlk önce Ankara Cebeci İkinci Ortaokulunda görev yapan Su, sonra Hasanoğlan Köy Enstitüsü’ne geçmiştir. Cumhurbaşkanlığı Orkestrası’na seçilir ve ardından konservatuvarın opera bölümünde eğitim hayatına devam etmiştir. Bir süre Devlet Operasında çalışarak Bastien Bastienne, Satılmış Nişanlı, Madame Butterfly, Fidelio, Tosca, Yarasa, Aşk iksiri, Rigoletto, Figaro’nun Düğünü, Maskeli Balo ve Konsolos gibi operalarda yer almıştır.
Ankara Radyosunda 15 gün yayımlanan bir türkü programı düzenler. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’nde koro çalışması yapar. Aldığı klasik batı müziği temelli eğitim neticesinde türkülere icra ve yorum bakımından kurumsal bir yaklaşım sunar.
Ruhi Su için Zor Yıllar
1952-57 yıllarında Türkiye Komünist Partisi tevkifatı nedeniyle hapis yatan Ruhi Su, 1960 yılında Taksim Belediye Gazinosunda sahne almaya başlamıştır. Bu dönemde halk türkülerini kaydederek arşivler, ‘Bas-bariton Ruhi Su Türküler Söylüyor’ olarak ilan edilen bir radyo programı hazırlamıştır. Program esnasında “Serdari Halimiz Böyle N’olacak? Kısa çöp uzundan hakkın alacak” türküsü buradaki işinin de sonu olmuştur.
Türkülerin de yer verdiği siyasi mesajlar nedeniyle hakkında kara propaganda yapılan ve işini kaybeden Ruhi Su, kendi çabalarıyla arşivleme ve yeniden yorumlama çalışmalarına devam etmiştir. 1975 yılında kurduğu Dostlar Korosu, bugünlerde hafızalardan silinmemiştir. 1978 yılı sonrasında çıkan kasetleri ise halk müziğinin geniş toplumsal kesimlere yayılmasında öncü olmuştur.
Müzik yaşamı boyunca Alevi, Pir Sultan Abdal, Hatayi ve diğer ozanların deyişlerini seslendiren sanatçı aynı zamanda Nazım Hikmet şiirlerini bestelemiştir. En bilinen türküsü ise 1954 yılında hapiste söylediği Mahsulmahal’dir. Ruhi Su hayatı boyunca 16 tane 45’lik plak, 11 uzunçalar çıkarmıştır. Merkezi Beyoğlu’nda olan Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfı aracılığı ile eşi Sıdıka Su ve oğlu Ilgın Su, arşivlerdeki kayıtları plak, kaset ve CD olarak çoğaltmışlardır.
12 Eylül Darbe yönetiminin engellemeleri nedeniyle yurt dışında tedavi imkanı bulamaması nedeniyle 20 Eylül 1985’de vefat etmiştir. Naaşı İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedilen sanatçının törenine binlerce kişi katılmıştır. Bu tören 12 Eylül rejimine karşı ilk büyük kitlesel gösteri niteliği de taşır. 163 kişi cenaze sırasında gözaltına alınmıştır.
Daha fazla biyografi için tıklayınız.
Kaynak: bianet.org
